آنوسمی

کربویی یا نابویایی یا آنوسمی

تا به حال به این فکر کرده‌اید، که اگر در تمام زندگی‌تان هیچ رایحه و بویی را متوجه نمی‌شدید چه اتفاقی می‌افتاد؟ بسیاری از ما حس بویایی را حق مسلم خود می‌دانیم و شاید حتی یک لحظه هم به نداشتن این حسِّ مهم، فکر نکرده باشیم. جالب است بدانید که اختلالات حس بویایی و چشایی هر ساله افراد زیادی را روانه مراکز پزشکی و درمانی می‌کند. در واقع افراد زیادی در دنیا وجود دارند، که به دلایل مختلف به صورت دائم یا موقت دچار کربویی می‌شوند.

کربویی اصطلاحی است، که به از دست دادن کامل یا بخشی از حس بویایی، گفته می‌شود. بدون حس بویایی، غذاها طعم متفاوتی خواهند داشت. شما نمی‌توانید عطر گل‌ها را احساس کنید و حتی می‌توانید بدون آگاهی، خود را در یک وضعیت خطرناک قرار دهید. یک لحظه تصور کنید، که بدون توانایی تشخیص بوها و رایحه‌ها چه اتفاقی می‌افتاد؛ شما حتی نمی‌توانستید متوجه نَشت گاز یا بوی آتش سوزی یا حتی شیر فاسد شده، شوید. 

خوشبختانه، برای اکثر مردم، کربویی یک مشکل موقت است، این مشکل به دلیل بروز اختلالات شایعی ایجاد می‌شود که مُخاط بینی را تخریب می‌کند. مثلا آلرژی یا گرفتگی شدید بینی، در اثر سرماخوردگی یا بیماری‌های ویروسی شایع، یکی از آن اختلالاتی هستند که مُخاط بینی شما را به طور موقت تخریب می‌کنند و باعث از بین رفتن حس بویایی شما در کوتاه مدت می‌شوند. اما زمانی که سرماخوردگی دوره خود را طی می‌کند، احساس بویایی فرد باز می‌گردد.

آنوسمی

علاوه بر این‌ها، کربویی می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل پزشکی جدی باشد. شرایط جدی‌تری که مغز و اعصاب مغزی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مانند ایجاد تومور مغزی یا ضربه خوردن به سر نیز می‌توانند باعث کربویی دائمی شوند. البته از دست دادن حس بویایی نسبت به رایحه‌ای خاص، برای همه ما در زندگی اتفاق افتاده است و مساله عجیبی نیست، اما احتمالا تا به حال متوجه این موضوع نشده‌اید.

حس بویایی توسط فرآیندهای خاصی کنترل می شود. در ابتدا مولکولی از یک ماده مانند رایحه گل آزاد می شود و سلول‌های عصبی خاصی را در بالای بینی تحریک می‌کند. این سلول‌ها، با نام سلول‌های بویایی شناخته می‌شوند. سپس سلول‌های عصبی اطلاعات را به مغز، که محل شناسایی رایحه‌ای خاص است، ارسال می‌کنند. هر چیزی که با این مکانیسم تداخل داشته باشد، مانند گرفتگی بینی، انسداد بینی یا حتی آسیب به سلول‌های عصبی، می‌تواند منجر به از دست دادن احساس بویایی یا اصطلاحا کربویی شود.

جالب است بدانید، که توانایی بوییدن بر سایر توانایی‌های ما، بخصوص بر حس چشایی تاثیر می‌گذارد. در واقع بدون احساس کردن رایحه، جوانه‌های چشایی تنها می‌توانند طعم‌های محدودی را تشخیص دهند و همین موضوع به ظاهر ساده می‌تواند کیفیت زندگی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.